Nastavak suđenja za ubistvo Ćuruvije: svedoči vrh Resora državne bezbednosti

Danas se suđenje nastavlja svedočenjem Stevana Baste, bivšeg pomoćnika načelnika Trećeg odeljenja RDB. Očekuje se da posle njega svedoče i drugi istaknuti pripadnici tajne službe devedesetih – Stevan Nikčević, Branko Crni i Predrag Gikić

U Specijalnom sudu u Beogradu danas će, svedočenjem Stevana Baste, bivšeg funkcionera Resora državne bezbednosti, biti nastavljeno suđenje osumnjičenima za ubistvo novinara i vlasnika Dnevnog telegrafa i Evropljanina Slavka Ćuruvije.

U vreme ubistva Slavka Ćuruvije, Basta je bio pomoćnik načelnika Trećeg odeljenja Centra RDB Beograd.

On je u izjavi istražnom sudiji 2007. godine naveo da je Resoru državne bezbednosti juna 1998. bio dodeljen zadatak da se „angažuje prema glavnim i odgovornim urednicima listova koji su svojim izveštavanjima o događajima na Kosovu kompromitovali mere” državnih organa i da je on bio određen za koordinatora tih poslova.

Kako se navodi u optužnici Tužilaštva za organizovani kriminal, iz Bastinog iskaza se vidi da je naloženo „represivno angažovanje” prema Slavku Ćuruviji.

Basta je naveo da je za praćenje aktivnosti Ćuruvije bio zadužen Predrag Gikić, operativni radnik Trećeg odeljenja CRDB Beograd, koji je takođe svedok u ovom postupku.

Protiv Baste prethodno je vođen postupak zbog pomaganja u pokušaju ubistva lidera SPO Vuka Draškovića u Budvi 2000. godine. Istom optužnicom bili su okrivljeni i bivši načelnik beogradskog centra DB Milan Radonjić i pripadnik tog centra Ratko Romić, optuženi i za ubistvo Ćuruvije, ali su sva trojica početkom septembra oslobođeni optužbi.

Pre toga su bili osuđeni na osam, odnosno sedam godina zatvora, ali je Apelacioni sud tu presudu ukinuo i naložio da se suđenje ponovi.

Oni su bili optuženi da su pružili logističku podršku pripadnicima Jedinice za specijalne operacije za taj atentat.

Prema saznanjima Cenzolovke, u nastavku suđenja za ubistvo Slavka Ćuruvije trebalo bi da svedoče bivši zamenik načelnika beogradskog centra DB Stevan Nikčević, operativac Trećeg odeljenja tog centra Predrag Gikić i pomoćnik načelnika RDB Branko Crni.

Nikčević: Kontroverze oko Markovićevog zamenika

Stevan Nikčević, koji je u vreme ubistva bio Radonjićev zamenik, naveo je u iskazu istražnom sudiji da je nalog za tajno praćenje Ćuruvije dan pre ubistva dao direktno okrivljeni Radonjić, koji mu je tada rekao i koji su motivi za praćenje.

Prema njegovim rečima, to je bilo potpuno u suprotnosti sa ustaljenom praksom koja je podrazumevala da operativni radnici predlažu tu meru zato što imaju određena saznanja, a nju zatim odobravaju nadređeni. O određivanju mere uvek se piše izveštaj i ostaje u evidenciji, rekao je on u istrazi.

Nikčević je bio koministar policije u prelaznoj vladi Srbije nakon petooktobarskih promena, član vladinog Koordinacionog tela za jug Srbije, pomoćnik saveznog ministra policije Zorana Živkovića, pa tokom sledećih deset godina direktor preduzeća Jugoimport SDPR.

Početkom 2012. imenovan je za državnog sekretara u Ministarstvu spoljne i unutrašnje trgovine. Trenutno je državni sekretar u Ministarstvu trgovine, turizma i telekomunikacija.

Početkom dvehiljaditih, Nikčevićevo saslušanje više puta je javno tražio Jovo Ćuruvija, brat ubijenog novinara, pozivajući se na to da je Nikčević u vreme ubistva bio zamenik Milana Radonjića.

Lider SPO Vuk Drašković u decembru 2003. godine izjavio je za Danas da je upravo Nikčević, ubrzo posle pada Miloševićevog režima, obelodanio RDB-ov dosije „Ćuran“ o tajnom praćenju Slavka Ćuruvije.

Iz tog dosijea videlo se da su pripadnici DB neobično intenzivno počeli da prate Ćuruviju nekoliko dana pre ubistva. Posle 5. oktobra, u vreme prelazne vlade i koministara unutrašnjih poslova, u policiji i RDB saslušano je 27 pripadnika Devetog odeljenja Centra DB Beograda, koji su učestvovali u praćenju Ćuruvije.

Isti pripadnici Službe pratili su i Vuka Draškovića 3. oktobra 1999, kada su na Ibarskoj magistrali ubijena četiri člana SPO.

Nekadašnji potpredsednik Vlade Srbije Žarko Korać govorio je da Nikčević ne bi trebalo da bude koministar sve dok se ne ispita njegova uloga u ubistvu Ćuruvije, ali je bilo i onih koji su isticali Nikčevićeve zasluge za postojanje i objavljivanje dosijea „Ćuran“.

Prema toj tezi, Nikčević je, kao Radonjićev zamenik, naredio da se dosije vodi iako za to nije postojala obaveza u vreme bombardovanja, a kasnije je on taj dosije i objavio.

Gikić: Prisluškivao Ćuruviju od septembra 1998.

Naredni svedok, Predrag Gikić, od 1998. do maja 1999. radio je kao operativac Trećeg odeljenja CRDB Beograd, u odseku za borbu protiv ekstremizma. Posle toga je prešao na mesto šefa Analitike u tom centru, gde je radio do 2001. godine.

Kako je naveo u iskazu tokom istrage, praćenje Ćuruvije počelo je da se sprovodi od septembra 1998, čemu je prethodila odluka RDB da se formira tim koji će pratiti pisanje medija o okolnostima suzbijanja terorizma na Kosovu.

Njegov zadatak bio je da obavi analizu tekstova i sastavi informacije o tome. U septembru 1998. dobio je zadatak da prisluškuje Ćuruvijin telefon, i kućni i redakcijski, o čemu je pisao izveštaje. Prisluškivanje je, prema njegovim rečima, trajalo do 23. marta 1999. godine.

Crni: Markovićev pomoćnik od najvećeg poverenja

Branko Crni svedočiće kao nekadašnji pomoćnik Radomira Markovića. Njih dvojica su 2009. pravosnažno oslobođeni optužbi za odavanje državne tajne, odnosno za narezivanje i iznošenje iz DB računarskog diska sa dosijeima 15 političara, uglavnom iz tadašnjeg DOS.

Crni je Tužilaštvu dao iskaz o radu RDB u ratnim uslovima tokom NATO bombardovanja 1999, o dokumentima i procedurama i o unutrašnjoj organizaciji Službe. O samom ubistvu Ćuruvije, kako on tvrdi, nije znao ništa.

U vreme ubistva 11. aprila 1999. bio je pomoćnik za operativne poslove tadašnjeg načelnika RDB Radomira Markovića, a na to mesto je došao sa pozicije načelnika za kontraobaveštajnu zaštitu srpske i savezne vlade.

Posle petooktobarskog prevrata označen je kao Markovićev blizak saradnik od najvećeg poverenja. Takođe je dovođen u vezu sa selektivnim uništavanjem dokumentacije i arhive RDB odmah nakon 5. oktobra 2000, kada je, prema informacijama nedeljnika Vreme, uništeno 11.000 dokumenata, što spaljivanjem, što čišćenjem računarskih hard-diskova pod kriptozaštitom.

Za ubistvo Ćuruvije 11. aprila 1999. godine optuženi su bivši načelnik Resora DB Radomir Marković i bivši načelnik beogradskog centra DB Milan Radonjić, kao organizatori, pripadnik rezervnog sastava tog resora Miroslav Kurak, koji je u bekstvu, kao neposredni izvršilac, i Ratko Romić, u vreme ubistva glavni obaveštajni inspektor Druge uprave RDB, optužen da je drškom pištolja udario po glavi Branku Prpu koja je u vreme ubistva bila sa Ćuruvijom.

Radonjić i Romić su u pritvoru, Marković služi kaznu od 40 godina zatvora, a za Kurakom je raspisana međunarodna poternica.

U svojim izjašnjavanjima pred sudskim većem, optuženi bivši načelnik DB Radomir Marković, Radonjić i Romić negirali su učešće u ubistvu Ćuruvije.

Do sada su svedočili ćerka ubijenog vlasnika i urednika Dnevnog telegrafa Jelena Ćuruvija, jedini svedok ubistva Branka Prpa i bivši načelnik beogradskog centra RDB Momir Radosavljević, smenjen sa te funkcije pet dana uoči ubistva Ćuruvije.