Inicijativa za zaštitu zakonitosti protiv presuda u kojima je urednik kvalifikovan kao službeno lice

ANEM je u utorak 10.12.2019. godine Republičkom javnom tužiocu uputio Inicijativu za podnošenje Zahteva za zaštitu zakonitosti, protiv presuda Osnovnog suda u Prokuplju i Višeg suda u Prokuplju, kojima je novinar i urednik lokalnog internet portala Mojkraj.rs, i dopisnik više medija iz Prokuplja, osuđen na kaznu zatvora od tri meseca zbog kvalifikovanog oblika krivičnog dela Neovlašćeno objavljivanje i prikazivanje tuđeg spisa, portreta i snimka iz člana 145 stav 2 KZ. Povod za presudu je bilo navodno objavljivanje fotografije oštećene u vezi sa člankom „Pijani tehničar maltretirao pacijente psihijatrije“.

Presude su sporne iz brojnih aspekata, a naročito zbog toga što je uredniku portala Mojkraj.rs suđeno kao službenom licu, u samom postupku nije čak ni dokazano da je sporna fotografija objavljena, a sudovi se uopšte nisu upuštali u analizu na koji način je osetno ugrožena privatnost tužilje čak i da je fotografija bila objavljena, što je bio bitan element krivičnog dela povodom koga je pokrenut krivični postupak.

U pomenutim presudama napravljen je opasan presedan da se novinar/urednik tretira kao službeno lice, što je u suprotnosti sa zakonskom definicijom iz člana 112 stav 3 KZ koja službenim licem smatra ona lica koja obavljaju dužnosti u organima javne vlasti. Pogrešna primena instituta “službenog lica” je dovela do toga da je Osnovno tužilaštvo kvalifikovalo navodno krivično delo kao kvalifikovani oblik krivičnog dela iz člana 145 stav 2 KZ, te pokrenulo postupak po službenoj dužnosti (za osnovni oblik krivičnog dela se gonjenje preduzima po privatnoj tužbi). Pored toga, tretman novinara kao službenog lica otvara prostor da se novinari krivično gone po službenoj dužnosti pozivanjem na apstraktnu zaštitu drugih prava ili interesa, što u perspektivi kreira još jedan vid pritiska na novinare, pospešuje auto-cenzuru i dalje narušava okruženje za upražnjavanje prava na slobodu izražavanja.

Imajući sve to u vidu ANEM je odlučio da podnese Inicijativu RJT, budući da ono ima ovlašćenje da pokrene postupak po ovom vanrednom pravnom leku.

Tekst inicijative možete pogledati ovde.