Iz Komiteta za zaštitu novinara prošle sedmice je saopšteno da vlasti Bjelorusije moraju prestati sa progonom nezavisnih novinara i medija koji su kritični prema vladi te zemlje i koji su pratili proteste nastale nakon prošlogodišnjih rezultata predsjedničkih izbora.
Evropska federacija novinara je prošlog mjeseca objavila podatke bjeloruskog PEN centra prema kojima je od predsjedničkih izbora održanih 9. avgusta 2020. u Bjelorusiji uhapšeno više od 40 hiljada osoba, uključujući više od 500 medijskih radnika, kao i 1.200 pisaca, prevoditelja, muzičara, glumaca i aktivista za ljudska prava.
Nakon izbora kada je pobijedio Aleksandar Lukašenko kojem je to šesti mandat kao predsjedniku, uslijedila su brojna nezadovoljstva što je rezultiralo organizovanjem protesta širom Bjelorusije, a Evropska federacija novinara je izvijestila da je tu zemlju preplavilo radikalno suzbijanje slobode govora koje je predvođeno diktatorskim režimom predsjednika Lukašenka.
Novi podaci pokazuju da se takva praksa odnosa prema medijima i novinarima u Bjelorusiji nastavlja, a Komitet za zaštitu novinara piše da su prošle sedmice, vlasti te zemlje za utaju velikih poreza optužili direktoricu nezavisne novinske agencije iz Bjelorusije BelaPAN Irynu Leushynu i bivšeg direktora te agencije Dzmitryja Navazhylaua kojima, po tim optužbama, prijeti od tri do sedam godina zatvora ili pet godina ograničenja slobode kretanja.
Leushyna i Navazhylau se u zatvoru nalaze od 18. avgusta ove godine kada su uhapšeni tokom racije na BelaPAN, a navodi se i da su uhapšeni zbog organizovanja ili učestvovanja u kršenju javnog reda i mira tokom prošlogodišnjih protesta.
Osim toga, Komitet za zaštitu novinara piše kako su, prema medijskim izvještajima, bjeloruske vlasti u posljednjih 10 dana pretresle domove najmanje četiri novinara, uhapsile dva novinara i podnijele krivičnu prijavu protiv glavnog urednika jednog lokalnog medija.
Gulnoza Said, programska koordinatorica Komiteta za zaštitu novinara za Evropu i Srednju Aziju je rekla kako najnovija zastrašivanja, hapšenja i optužbe protiv nezavisnih novinara u Bjelorusiji pokazuju kako su navodne istrage vlasti o prošlogodišnjim masovnim protestima u toj zemlji postali izgovor za ušutkivanje svake medijske organizacije koja se usudila izvještavati s protesta. Said je, kako piše Komitet za zaštitu novinara, zaražila od bjeloruskih vlasti da odbace sve optužbe koje se vode protiv novinara u čijim domovima su nedavno izvršeni pretresi i koji su uhapšeni, kao i da prestanu zloupotrebljavati zakon kako bi ugušili nezavisno izvještavanje.
Komitet za zaštitu novinara evidentirao je nekoliko slučajeva kršenja slobode medija koji su se desili u posljednje vrijeme među kojima je i slučaj pretresa domova trojice sadašnjih i bivših radnika, sportskog portala Tribuna, kao i direktora tog medija Maksima Berazinskog koji je rekao da je policija pretresla njegov stan 1. septembra 2021. u sklopu istrage o prošlogodišnjim protestima. Berazinski je, kako se navodi, dodao da već godinu ne živi u svom stanu i da je policija oduzela stari računar i USB stikove.
Bjelorusko ministarstvo informisanja je, kako piše Komitet za zaštitu novinara, blokiralo portal Tribuna od 9. avgusta prošle godine kada su započeli protesti širom Bjelorusije, a od prošlog mjeseca zabranjene i proglašene ekstremističnim Tribunine stranice i nalozi na društvenim mrežima.
Osim toga, Komitet za zaštitu novinara je evidentirao i slučaj glavnog urednika medija Virtualniy Bresta, Andreia Kukharchyka kojeg je bjelorusko ministarstvo unutrašnjih poslova 7. septembra ove godine optužilo za uvredu državnog službenika. Kukharchyku zbog toga prijedi i do tri godine zatvora, a navodi se i da je on optužen za učešće u “destruktivnim protestnim aktivnostima” uspostavljajući grupe za razgovor i navodnu distribuciju ekstremističkih materijala i uvreda protiv parlametarnih zastupnika te zemlje na Telegramu koji je proglašen ekstremističkim. Dom Kukharchyka bjeloruske vlasti su pretresele u februaru ove godine, a navodi se i da je u avgustu ove godine on novčano kažnjen.
Komitet za zaštitu novinara piše da su bjeloruske vlasti u avgustu prošle godine blokirale rad ovog medija zbog navodnog širenja zabranjenih informacija, te da je web stranica Virtualniy Bresta u Bjelorusiji dostupna samo sa ruskom domenom.
Među posljednjim slučajevima narušavanja medijskih sloboda, Komitet za zaštitu novinara navodi i slučaj pretresa stana glavne urednice nezavisnog portala o okolišu Green Portal Yanine Melnikave kojoj je policija oduzela računar i mobilni telefon, a potom je i privela. Melnikava je u pritvoru provela 72 sata, oslobođena je 6. septembra ove godine, a navodi se i da je zbog navodnog nepoštivanja policijskih naredbi, pokušaja bježanja, novčano kažnjena u iznosu od 1.093 američkih dolara.
U septembru ove godine, odlukom tužilaštva na šest mjeseci blokiran je i rad regionalnog medija Media-Polesye zbog navodnog objavljivanja fotografija i video zapisa s web stranica koje su prethodno proglašene ekstremističkim, a Komitet za zaštitu novinara piše da su bjeloruske vlasti izvršile pretres ureda i stanova urednice Sviatlane Harde i drugih zaposlenika tog medija, i zaplijenile njihovu opremu.
Višegodišnju represiju nad novinarima u Bjelorusiji analizirali su i Reporteri bez granica i Svjetska organizacija protiv torture-OMCT koji su objavili zajednički izvještaj koji se posebno odnosi na represiju nad novinarima koji su pratili masovne proteste nastale nakon prošlogodišnjih predsjedničkih izbora.
Novinarima u Bjelorusiji je, kako su izvijestili Reporteri bez granica, tokom prošle godine postalo izuzetno teško djelovati u toj zemlji gdje su se suočavali sa progonom koji je uključivao cenzuru, novčane kazne, prijetnje, hapšenja, pa čak i mučenja.
Ozbiljnom nasilju bjeloruskih sigurnosnih snaga je bilo izloženo skoro 70 novinara, a Reporteri bez granica pišu da su u objavljenom izvještaju navedeni i pojedinačni slučajevi poput slučaja novinarke portala Nasha Niva Natalie Lubneuskaye koja je zadobila povredu koljena kada je na nju namjerno ispaljen gumeni metak, kao i slučaj reportera portala Hrodna.live Ruslana Kulevicha, koji je dva dana proveo u pritvoru iako su mu u trenutku hapšenja slomljene obje ruke.
Uslovi u zatvorima su užasni, a Reporteri bez granica su naveli i slučaj novinarke Belsata Alene Dubovik koja je pretučena polugola, uskraćena joj je hrana na 24 sata, dok zatvorsku ćeliju namijenjenu za četiri osobe dijeli sa 50 drugih zatvorenica.
Prema posljednjem Indeksu medijskih sloboda Reportera bez granica, Bjelorusija se nalazi na 158. mjestu od 180 zemalja.
Filmovi o novinarima i za novinare
Snaga dobre priče: O mitologiji medija
Silovanje ili cenzura: Na šta to smrdi Pepe le Tvor?
Ostavljanje komentara je privremeno obustavljeno iz tehničkih razloga. Hvala na razumevanju.